Darowizna samochodu w rodzinie – co warto wiedzieć?

W relacjach rodzinnych darowizna jest najpopularniejszą formą przeniesienia własności pojazdu. Przekazując samochód członkowi swojej rodziny warto wiedzieć czego należy dopilnować, na co zwrócić uwagę, co dzieje się z ubezpieczeniem OC oraz o jakich ważnych terminach należy pamiętać, by uniknąć zapłacenia podatku.

Umowa darowizny samochodu – czym jest?

Zgodnie z prawem darowizna jest umową na podstawie, której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Kodeks cywilny przyjmuje, że darczyńca powinien złożyć oświadczenie w formie aktu notarialnego. Jednak istnieje wyjątek od tej zasady dotyczący podarowania ruchomości, czyli również samochodu. Wynika z niego, że pomimo niezachowania formy aktu notarialnego umowa będzie ważna, jeśli samochód zostanie rzeczywiście przekazany obdarowanemu. Należy jedynie zachować formę pisemną, czyli sporządzić umowę w której zawarte będą wszystkie konieczne informacje.

Umowa darowizny powinna zawierać:

• datę i miejsce podpisania,
• dokładną datę przekazania auta,
• wskazanie stron umowy, w tym numerów PESEL, danych adresowych i numerów dowodu osobistego,
• określenie stopnia pokrewieństwa,
• wskazanie przedmiotu umowy, czyli dokładny opis samochodu tj. marka, model, numer VIN, rok produkcji, pojemność silnika,
• wskazanie wartości samochodu;
• oświadczenie, że samochód nie jest przedmiotem zabezpieczenia,
• oświadczenie, że nie mają wobec niego roszczeń żadne osoby trzecie oraz że stanowi własność darczyńcy,
• oświadczenie darczyńcy o przekazaniu auta i obdarowanego o jego przejęciu,
• wskazanie strony, która poniesie koszty wynikające z umowy,
• podpisy.

Podobnie jak w przypadku standardowej umowy- kupna sprzedaży warto sporządzić umowę w dwóch egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron.

Darowizna samochodu na rzecz najbliższych członków rodziny – bez podatku

Uzyskanie darowizny od najbliższej rodziny, bez względu na wartość pojazdu, zwalnia z konieczności zapłacenia podatku. Należy jedynie pamiętać o podpisaniu umowy darowizny i zgłoszeniu jej do urzędu skarbowego na odpowiednim rodzaju druku (SD-Z2) w ciągu 6 miesięcy od momentu otrzymania samochodu. Do najbliższej rodziny należy małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Ważne! Brak zgłoszenia darowizny w czasie 6 miesięcy może spowodować konieczność zapłaty podatku od  darowizny.

Jaki jest podatek od darowizny samochodu w zależności od grupy podatkowej?

Obowiązek naliczenia wysokości podatku i złożenia zeznania do urzędu skarbowego spoczywa na osobie obdarowanej. Warto pamiętać o tym, że wysokość należnego podatku uzależniona jest między innymi od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą. Zgodnie z aktualnie panującymi przepisami do poszczególnych grup zaliczani są:

• I grupa – małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięć, synowa, pasierb i teściowie.
• II grupa – to dalsza rodzina, czyli rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, zstępni i małżonkowie pasierbów.
• III grupa – pozostałe osoby.

W każdej z tych grup obowiązuje kwota wolna od podatku od darowizny i tak wynosi ona dla:

• I grupy – 9 637 zł,
• II grupy – 7 276 zł,
• III grupy – 4 902 zł.

Jeżeli wartość auta nie przekracza wyżej wymienionych kwot to wówczas nie ma obowiązku zapłaty podatku od darowizny. Dodatkowo jest się wtedy również zwolnionym z konieczności zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego.

Istotne jest także to, że powyższe limity obowiązują dla darowizn, które zostały uzyskane w okresie 5 ostatnich lat poprzedzających rok, w którym została przekazana ostatnia darowizna.

Zgłoszenie darowizny dokonuje się w terminie 1 miesiąca od momentu otrzymania samochodu (obowiązuje druk SD-3). Do deklaracji podatkowej SD- 3 konieczne jest załączenie również umowy darowizny i  w ciągu 14 dni od chwili otrzymania decyzji  odnośnie wysokości podatku należy go opłacić.

Konsekwencje niezgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego

Jeżeli na mocy panujących przepisów jest się zobowiązanym do zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego, a nie zrobi się tego w terminie to wówczas grozi karne opodatkowanie darowizny – 20 procent od jej wartości ponad kwotę wolną. Niezależnie od tego należy się również liczyć z konsekwencjami karno skarbowymi. W takim przypadku można spróbować uniknąć płacenia poprzez złożenie na piśmie tzw. „czynnego żalu”.

Co się dzieje z ubezpieczeniem OC po darowiźnie samochodu?

Podobnie jak w przypadku sprzedaży auta, darczyńca, który zawarł umowę ubezpieczenia OC zobligowany jest do zgłoszenia tego faktu w ciągu 14 dni od przeniesienia prawa własności ubezpieczycielowi. Wraz ze zgłoszeniem, którego dokonuje się na piśmie należy podać dane aktualnego posiadacza, który otrzymał pojazd w darowiźnie.

W związku z darowizną, wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia OC przechodzą na nowego posiadacza. Tym samym aktualna polisa OC może zostać przez niego wypowiedziana, wówczas darczyńca może otrzymać zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Warto pamiętać o tym, że w przypadku przeniesienia prawa własności samochodu i korzystania z polisy OC do końca okresu ubezpieczenia na jaki została zawarta, umowa nie wznowi się automatycznie na kolejne 12 miesięcy.

Darowizna samochodu szansą na większe zniżki

Jednym ze sposobów na skorzystanie ze zniżek na ubezpieczenie OC wypracowanych przez np. rodzica czy dziadka jest przekazanie tylko części własności samochodu. W takim przypadku ma się możliwość korzystania ze zniżek darczyńcy. Jest to rozwiązanie często wybierane przez młodych kierowców, którzy nie mają wypracowanych własnych zniżek a dodatkowo są obciążeni większym ryzykiem z uwagi na brak doświadczenia, a w konsekwencji wyższymi składkami za ubezpieczenie OC.

Co ważne należy pamiętać o tym, że w razie szkody spowodowanej przez kierowcę, który otrzymał prawo do części auta częściowe zniżki może utracić osoba, która je wypracowała.

Źródło: Allianz