KNF: Otoczenie prawne i jego potencjalne skutki dla funkcjonowania OC

 
Na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego opublikowano raport podsumowujący zdarzenia w otoczeniu prawnym i ich potencjalne skutki dla funkcjonowania OC ppm.  Przesłanką do stworzenia raportu była debata publiczna na temat ceny OC ppm., jak również zakresu odpowiedzialności właściciela  pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanych w wyniku ruchu tego pojazdu.
 
KNF: Wysokość składek ubezpieczeniowych ustalana jest po dokonaniu oceny ryzyka ubezpieczeniowego
 
Powinna ona  zapewnić co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń. Zdaniem Komisji, w powyższym kontekście szczególnego znaczenia nabiera zapewnienie przewidywalności i transparentności wypłacanych odszkodowań i ich wysokości. Wpływ na wypłacane odszkodowania i ich wysokość mają przede wszystkim przepisy prawa, jak regulacje wprowadzające zadośćuczynienia za śmierć, czy 20-letni okres przedawnienia niektórych roszczeń, ich interpretacja dokonywana w ramach orzecznictwa sądów powszechnych oraz działalności Sądu Najwyższego, a w szczególności podejmowane przez SN uchwały rozstrzygające rozbieżności w orzecznictwie. A w ostatnich latach nie brakowało takich rozstrzygnięć, np. uchwała SN z dnia 12 października 2001 r. (sygn.: III CZP 57/01) dotycząca utraty wartości handlowej pojazdu, czy uchwała z dnia 22 października 2010 r. (sygn.: III CZP 76/10), zgodnie z którą najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Do tego należy zaliczyć też wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 września 2006 r. (SK 14/2005) stwierdzający, że art. 442 § 1 zdanie drugie k.c. jest niezgodny z art. 2 i art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że pozbawia pokrzywdzonego dochodzenia odszkodowania za szkodę na osobie, która ujawniła się po upływie lat dziesięciu od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę.
 
Zmiany prawa i orzeczenia SN nie pozostają bez wpływu na gospodarkę finansową zakładów, a w efekcie oddziałują na stabilność finansową rynku ubezpieczeniowego
 
Z danych KNF wynika, że strata techniczna na koniec 2016 r. wyniosła 1093 mln zł (1056 mln zł rok wcześniej). Wskaźnik łączony na udziale własnym zakładów ubezpieczeń za lata 2007-2016 waha się w granicach 102,4-118,34% (112,7% na koniec 2016 r.). Szkodowość na udziale własnym wzrosła z 79,92% w 2007 r. do 88,59% w 2016 r., koszty akwizycji wzrosły z poziomu 12,45% w 2007 r. do 14,01% w ub.r., zaś koszty administracyjne zmniejszyły się z 11,14% do 5,49%. Z danych KNF wynika też, że skumulowana strata za lata 2007-2016 wynosi ponad 7 mld zł. „Rentowność ulegała pogorszeniu pomimo stosunkowo dużej liczby zmian taryf składek w ciągu każdego roku, co może wskazywać, że zmiany te nie były dotychczas wystarczająco skuteczne w stosunku do rosnących kosztów ochrony oraz kosztów działalności” – podano w raporcie.
 
Komisja zwraca uwagę, że dalsze działania mające na celu modyfikację zakresu odpowiedzialności zakładu, w tym za zdarzenia historyczne, oraz działania skutkujące dalszym obciążaniem towarzystw będą miały poważne konsekwencje
 
„Rozszerzanie zakresu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za zdarzenia z umów zawartych przed dniem wprowadzenia zmian powoduje zachwianie sytuacji finansowej zakładów ubezpieczeń, co może mieć wpływ na stabilność sektora finansowego w Polsce. Dodatkowo wpływa na obciążenie osób obecnie płacących składki za skutki zdarzeń z przeszłości. Zmiany mające na celu rozszerzenie zakresu odpowiedzialności zakładów ubezpieczeń, a także zwiększenie obciążeń zakładów ubezpieczeń bezpośrednio wpływają na wzrost składek ubezpieczeniowych w przyszłości” – wskazał nadzór. Takie skutki może przynieść np. rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w kwestii zadośćuczynienia za zerwanie więzi z osobą pozostającą w stanie wegetatywnym, w następstwie wypadku komunikacyjnego. Potwierdzeniem takich przypuszczeń jest rozwój zdarzeń po zmianie przepisów k.c. oraz ewolucji linii orzeczniczej SN i sądów powszechnych, począwszy od sierpnia 2007 r.
 
Działania podjęte przez  KNF na rzecz standaryzacji i zapewnienia przewidywalności wypłat
 
Są to wytyczne dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, rekomendacje dla zakładów ubezpieczeń dotyczące procesu ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej z umów ubezpieczenia OC ppm. oraz prace w ramach Forum Zadośćuczynień. Celem tego ostatniego jest przygotowanie analizy orzecznictwa w zakresie zasądzanych zadośćuczynień, mogącej stanowić podstawę do wypracowania systemowego rozwiązania, określającego wspólne standardy ustalania wysokości świadczeń z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę, w związku ze śmiercią osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym. Jedną z rozważanych propozycji rozwiązania systemowego jest przygotowanie tabel zawierających kwoty zadośćuczynienia należne w konkretnych stanach faktycznych związanych ze śmiercią osoby najbliższej. Druga propozycja dotyczy rozstrzygnięcia charakteru prawnego w/w tabel, jak również przypadków, w których nie mają one zastosowania, albo mają zastosowanie tylko częściowo (np. uznanie w pewnych przypadkach kwoty z tabeli za kwotę bezsporną).
Pełną treść raportu można znaleźć pod adresem:
https://www.knf.gov.pl/…
 
Źródło: www.gu.pl  www.knf.gov.pl