Ekologiczna odpowiedzialność firm – konieczność czy formalność? 

Pożary, wycieki i awarie w zakładach przemysłowych to nie tylko zagrożenie dla mienia, ale też poważne niebezpieczeństwo dla środowiska. Mimo rosnącej liczby takich incydentów wiele firm wciąż nie posiada odpowiedniej ochrony ubezpieczeniowej. Niewątpliwie szkody ekologiczne mogą mieć długofalowe i kosztowne konsekwencje, dlatego warto zadbać o odpowiednie ubezpieczenie. 

Coraz więcej pożarów, coraz większe ryzyko 

W ostatnich miesiącach w Polsce odnotowano kilka groźnych pożarów związanych ze składowiskami odpadów oraz obiektami przemysłowymi. Tylko w lipcu doszło do trzech dużych incydentów – 9 lipca spłonęła hala magazynowa z elektroodpadami w Gliwicach, 13 lipca ogień objął halę produkcyjną w Mińsku Mazowieckim, a 28 lipca pożar wybuchł na składowisku odpadów plastikowych w Rzeczycy Ziemiańskiej. W każdym z tych przypadków zaangażowane były specjalne jednostki monitorujące stan powietrza pod kątem emisji substancji toksycznych. Dodatkowo, w Mińsku Mazowieckim zastosowano prewencyjne zapory, by uniknąć skażenia pobliskiej rzeki. Co istotne, nie tylko duże katastrofy mogą prowadzić do zanieczyszczenia środowiska. 

– Do skażenia środowiska może dojść także w przypadku niewielkich awarii czy wypadków. Przykładowo, uszkodzenie zbiornika z paliwem lub olejem, czy wypadki drogowe mogą doprowadzić do skażenia okolicy. Praktycznie każda firma korzysta codziennie z urządzeń i maszyn, których zniszczenie lub uszkodzenia może doprowadzić do wycieku toksycznych substancji. To powinno mieć odzwierciedlenie w ich programie ochrony ubezpieczeniowej. W zależności od charakteru i skali prowadzonej działalności wystarczające może być rozszerzenie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej o odpowiednią klauzulę środowiskową, a w niektórych przypadkach konieczne jest wykupienie również polisy środowiskowej opartej na specjalistycznych warunkach – mówi Agata Kozieł, Dyrektor Działu Ubezpieczeń Korporacyjnych w SALTUS Ubezpieczenia. 

Klauzula czy specjalistyczna polisa? 

Nie każdy wie, że firmy mogą zabezpieczać się przed skutkami szkód środowiskowych na dwa sposoby. Zarówno przez rozszerzenie tradycyjnej polisy OC o klauzulę środowiskową, jak i zakup specjalistycznego ubezpieczenia środowiskowego. Warto jednak pamiętać, że każda z tych opcji oferuje różny zakres ochrony. Klauzula środowiskowa to najczęściej wybierane rozwiązanie przez przedsiębiorstwa o niskim ryzyku środowiskowym. Produkt ten pokrywa szkody powstałe wskutek nagłego zdarzenia, które skutkowało przedostaniem się substancji niebezpiecznych do wody, gleby lub powietrza, ale tylko w kontekście roszczeń osób trzecich. Nie obejmuje natomiast kosztów rekultywacji, działań zapobiegawczych ani odpowiedzialności administracyjnej. 

– Z kolei specjalistyczne ubezpieczenie środowiskowe zapewnia kompleksową ochronę, obejmującą zarówno odpowiedzialność administracyjną, jak i cywilną. Obejmuje koszty działań zapobiegawczych i naprawczych, w tym roszczenia osób trzecich o zwrot tych kosztów, a także może obejmować koszty wykonania zastępczego w związku ze zbieraniem i przetwarzaniem odpadów, wynikające z przepisów ustawy o odpadach, np. usuwania odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania. Specjalistyczne ubezpieczenie odpowiedzialności za szkody w środowisku chroni przed finansowymi skutkami szkód w powierzchni ziemi (zarówno gruntów własnych, jak i osób trzecich), wodach oraz chronionych gatunkach i siedliskach, niezależnie od tego, czy działania naprawcze wynikają z decyzji administracyjnej, czy są podejmowane samodzielnie przez ubezpieczonego – zauważa Agata Kozieł z SALTUS Ubezpieczenia. 

Kiedy ochrona staje się obowiązkiem? 

Nie wszystkie firmy potrzebują pełnej polisy środowiskowej, ale dla wielu z nich jest to nie tylko zalecane, lecz wręcz wymagane przepisami. Dotyczy to m.in. sektora gospodarki odpadami, przemysłu chemicznego, energetyki, ciepłownictwa, a także jednostek samorządu terytorialnego i spółek komunalnych. Co więcej, od 2018 roku obowiązuje w Polsce przepis zobowiązujący posiadaczy odpadów do ustanowienia zabezpieczenia roszczeń, które może sięgać nawet kilkunastu milionów złotych. W takim przypadku zwykła klauzula środowiskowa jest niewystarczająca. 

– Należy też pamiętać, że obowiązkiem przedsiębiorcy jest doprowadzenie okolicznego ekosystemu do stanu sprzed szkody, jeśli dojdzie do wycieku niebezpiecznych substancji. Rezerwy ubezpieczeniowe w przypadku specjalistycznych polis środowiskowych odzwierciedlają długi okres rekultywacji. Ubezpieczenie środowiskowe oferuje znacznie szerszy zakres ochrony, odpowiadając na złożone wymogi prawne i ryzyka środowiskowe, podczas gdy klauzula środowiskowa w polisie OC stanowi jedynie podstawowe rozszerzenie ochrony i nie zapewnia środków na pokrycie szkód o charakterze stopniowym, działań naprawczych czy zapobiegawczych w ramach odpowiedzialności administracyjno-prawnej – dodaje Agata Kozieł z SALTUS Ubezpieczenia. 

Istotne jest to, by ostateczny wybór ochrony poprzedzony był szczegółową analizą ryzyk środowiskowych oraz aktualnych wymogów prawnych. W przeciwnym razie firma może stanąć wobec gigantycznych kosztów, których nie pokryje żadna standardowa polisa. A te w przypadku szkód ekologicznych mogą sięgać milionów złotych i mieć długofalowe konsekwencje dla otoczenia. 

Źródło: SALTUS Ubezpieczenia, brandscope.pl