Jakie prawa ma osoba poszkodowana w wypadku drogowym?

Policyjne statystyki pokazują, że w ubiegłym roku zgłoszono blisko 23,5 tys. wypadków, w wyniku których niemal 26,5 tys. osób zostało rannych, a niespełna 2,5 tys. poniosło śmierć na miejscu. I mimo tego, że liczba wypadków z roku na rok spada, sytuacja panująca na drogach nadal pozostawia wiele do życzenia. Dlatego osoby uczestniczące w tego typu zdarzeniach powinny znać swoje prawa.

Jakie świadczenia przysługują poszkodowanemu w kolizji drogowej?

Osoby, które doznały szkody materialnej lub osobowej w wyniku zdarzenia drogowego mogą liczyć na odszkodowanie z polisy OC zawartej na pojazd sprawcy wypadku. Podstawą prawną ku temu jest ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG oraz PBU oraz przepisy Kodeksu Cywilnego.

Na mocy pierwszej z ustaw na wszystkich posiadaczy pojazdów mechanicznych nałożono obowiązek posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. To właśnie z tytułu tej umowy wypłacana jest rekompensata za szkody, jakich doznał poszkodowany w kolizji drogowej. Natomiast postanowienia Kodeksu Cywilnego regulują zasady dochodzenia roszczeń od sprawcy zdarzenia.

Przypominamy też, że status poszkodowanego przysługuje nie tylko kierowcy innego pojazdu, który brał udział w zdarzeniu, czy również osobie, którą potrącono, ale także pasażerom podróżującym samochodem ze sprawcą wypadku.

Czym jest odpowiedzialność odszkodowawcza?

Warto zdawać sobie sprawę, że odszkodowanie z ubezpieczenia OC sprawcy wypłacane jest wówczas, gdy spełnione zostaną przesłanki tzw. odpowiedzialności odszkodowawczej – czyli odpowiedzialności cywilnej sprawcy za szkody majątkowe. Występuje ona zarówno wtedy, gdy do zdarzenia doszło w następstwie przestępstwa (wówczas odpowiedzialność ma charakter deliktowy), jak i wtedy, kiedy działanie stanowi np. wykroczenie prawa (tzw. odpowiedzialność kontraktowa).

O odpowiedzialności odszkodowawczej wobec poszkodowanego w wypadku drogowym można mówić wówczas, gdy zostaną spełnione wskazane w ustawach prawnych przesłanki. Możemy do nich zaliczyć:

• występowanie szkód o charakterze majątkowym,
• bezprawny charakter czynu, w następstwie którego doszło do powstania szkody,
• związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy czynem a doznaną przez pokrzywdzonego szkodą,
• możliwość przypisania sprawcy winy za powstanie szkody.

H2 Odszkodowanie z OC sprawcy – ile można dostać?

Wysokość odszkodowania wypłacanego z polisy OC sprawcy zależy przede wszystkim od rodzaju i wartości szkody, jakiej doznał poszkodowany w wypadku drogowym. Przy ustalaniu tej kwoty bierze się pod uwagę dokumentację dotycząca zdarzenia, zaś w przypadku szkód materialnych, opinię rzeczoznawcy czy też ceny części zawarte w katalogach. Ale uwaga! Praktyka pokazuje, że poszczególne towarzystwa ubezpieczeniowe posiadają własne zasady dotyczące sposobu kalkulacji kwoty odszkodowania.

Tu warto zwrócić uwagę jeszcze na to, że przepisy prawa regulują także wysokość maksymalnej kwoty, do której ubezpieczyciel odpowiada za powstałą szkodę. W przypadku uszczerbku na zdrowiu lub życiu wynosi ona 5 210 tys. euro. Z kolei w przypadku szkód majątkowych jej wartość nie może przekraczać 1 050 tys. euro. Powyższe sumy wyznaczają górną granicę, jaką za pojedyncze zdarzenie może uzyskać poszkodowany w wypadku drogowym. Przeliczenia kwot na walutę krajową dokonuje się na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na dzień powstania szkody.

Sprawca zbiegł lub nie posiada ważnej polisy OC – co robić?

Poszkodowani w wypadkach mogą zastanawiać się czy należy im się rekompensata za szkodę w sytuacji, gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia lub też, jeśli nie posiadał obowiązkowej polisy OC. Regulacje dotyczące tego typu sytuacji znajdują się w art. 108 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Mówią one o tym, że zarówno w pierwszej, jak i drugiej sytuacji poszkodowany w wypadku drogowym, powinien wystąpić z wnioskiem o wypłatę odszkodowania do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Co ważne, taki wniosek można złożyć za pośrednictwem dowolnego towarzystwa ubezpieczeniowego, które przeprowadzi postępowanie dotyczące ustalenia przyczyn powstania szkody, a także określi wartość rekompensaty, jaka zostanie wypłacona pokrzywdzonemu. Następnie opracowana dokumentacja jest przekazywana do UFG, który wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od momentu przekazania akt sprawy.

Kiedy poszkodowany może starać się o zadośćuczynienie?

Jak wiadomo udział w wypadku skutkuje zazwyczaj powstaniem nie tylko szkód materialnych, ale również tych związanych ze zdrowiem. Z tego powodu osoby, które uczestniczyły w takim zdarzeniu, mogą się zastanawiać, czy przysługuje im dodatkowe odszkodowanie zdrowotne z OC sprawcy. Regulacje dotyczące tej kwestii zawarte są w art. 445 ust. 1 Kodeksu Cywilnego, który przewiduje, że w niektórych przypadkach poszkodowani w wypadkach mogą ubiegać się o wypłatę zadośćuczynienia – jest to szczególny rodzaj rekompensaty za uszczerbek na zdrowiu, będący następstwem zdarzenia drogowego.

Doświadczenie pokazuje jednak, że procedura związana z uzyskaniem zadośćuczynienia z polisy OC sprawcy wypadku bywa czasami bardziej czasochłonna i skomplikowana niż ta związana z wypłatą odszkodowania za straty materialne. Trudności wynikają przede wszystkim z tego, że szkoda na zdrowiu nie ma jasno określonej wartości pieniężnej. Dlatego też składany wniosek wraz z sumą zadośćuczynienia należy odpowiednio umotywować, dołączając do niego pełną dokumentację medyczną (wskazującą, że uszczerbek na zdrowiu jest następstwem zdarzenia drogowego) a także dokumenty potwierdzające wydatki, jakie w związku z doznanymi obrażeniami ponosi poszkodowany.

Co ważne zadośćuczynienie przysługuje także rodzinie ofiary, która poniosła śmierć w wyniku wypadku lub na jego skutek znajduje się w stanie wegetatywnym.

H2 Odszkodowanie od sprawcy szkody

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że odszkodowanie z polisy OC sprawcy za szkody materialne, to niejedyna forma rekompensaty, jakiej może domagać się poszkodowany w wypadku samochodowym. W myśl art. 361 ust. 2 Kodeksu Cywilnego w uzasadnionych okolicznościach pokrzywdzony może wystąpić z wnioskiem w sprawie zwrotu utraconych zarobków, a także innych korzyści, jakie mógłby uzyskać, gdyby nie doznał szkody.

Co więcej, gdy konsekwencją wypadku jest częściowa lub całkowita utrata zdolności do pracy, to w oparciu o art. 444 ust. 2 Kodeksu Cywilnego pokrzywdzony może domagać się wypłacania świadczeń rentowych. Nie każdy też wie, że jeżeli poszkodowany zmarł w następstwie wypadku drogowego a miał na utrzymaniu dzieci, to wówczas mogą się one domagać od sprawcy tzw. renty alimentacyjnej.

Źródło: UNIQA