W związku z wyjściem Wielkiej Brytanii ze struktur Unii Europejskiej z dniem 31 stycznia 2020r.  obowiązuje okres przejściowy, który upłynie z końcem 2020 roku. Istnieje możliwość przedłużenia okresu wdrażania nowych ustaleń ale decyzja ta powinna zapaść najpóźniej do 30 czerwca 2020r. Aktualnie na podstawie Umowy Wyjścia utrzymano dotychczasowe warunki w relacjach pomiędzy Unią Europejską a Wielką Brytanią. Co oznacza to dla Polaków podróżujących lub mieszkających w Wielkiej Brytanii?

Okres przejściowy

Zgodnie z Umową Wyjścia w okresie przejściowym prawodawstwo Unii Europejskiej nadal ma zastosowanie do Wielkiej Brytanii i jego terytorium. W praktyce oznacza to, że prawo UE wywołuje takie same skutki prawne w określeniu również do UK. Nadal obowiązuje unijny przepis o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego tj. rozporządzenie nr 883/2004, nr 987/2009 oraz nr 859/2003.

Jest to ważne z punktu widzenia m.in. osób mieszkających na terytorium UK, turystów, pracowników oraz studentów, ponieważ obywatele państw członkowskich Unii na terytorium Wielkiej Brytanii ( i odwrotnie) zachowają swoje uprawnienia do świadczeń zdrowotnych.

Dokumenty uprawniające do świadczeń opieki zdrowotnej

Nadal można posługiwać się wydanymi przed Brexitem dokumentami, które uprawniają do korzystania za świadczeń zdrowotnych. Należą do nich:

  • Karta EKUZ oraz Certyfikat tymczasowo zastępujący EKUZ.
  • Formularze S.
  • Dokumenty uprawniające do planowych świadczeń zdrowotnych.
  • Dokumenty uprawniające do świadczeń zdrowotnych w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Uwaga! Posługiwanie się tymi dokumentami będzie możliwe tylko do dnia końca roku (o ile okres ten nie zostanie przedłużony). Wyjątkiem będą:

  • Dokumenty dotyczące planowego leczenia w UK/w PL jeżeli zostały wydane i leczenie rozpoczęło się przed zakończeniem okresu przejściowego, a skończy się po tym czasie.
  • Wnioski o wydanie zgody na planowe leczenie, w przypadku gdy złożono je przed zakończeniem okresu przejściowego a zgoda została wydana w okresie przejściowym, a leczenie może rozpocząć się dopiero po tym okresie.
  • Wnioski o wydanie zgody na planowe leczenie, w przypadku gdy złożono je przed zakończeniem okresu przejściowego, zgoda nie została wydana w okresie przejściowym i leczenie rozpocznie się po okresie przejściowym.
  • Leczenie na podstawie EKUZ rozpoczęło się w czasie pobytu w UK/PL przed zakończeniem okresu przejściowego, a zakończy się po jego upływie.

Ubezpieczenie zdrowotne na terytorium Polski

Okres przejściowy gwarantuje utrzymanie ważności dokumentów wydanych na podstawie brytyjskich formularzy przez oddziały wojewódzkie NFZ osobom, które są ubezpieczone w UK a zamieszkują w Polsce.

Powrót do Polski po Brexicie

Polacy, którzy wrócą z Wielkiej Brytanii z dniem wyjścia UK z Unii Europejskiej lub już po zakończeniu okresu przejściowego utracą prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie prawa brytyjskiego. Natomiast będą mogli korzystać z opieki zdrowotnej na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Do zasad tych należy:

  • Uzyskanie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia, pobierania brytyjskiej emerytury lub renty lub uzyskania statusu osoby bezrobotnej.
  • Ubezpieczenie dobrowolne na podstawie wniosku złożonego w NFZ.

Co ważne osoby, które będą chciały skorzystać z ubezpieczenia dobrowolnego  muszą uzyskać zaświadczenie potwierdzające wcześniejsze podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu w Wielkiej Brytanii. W innym razie mogą być naliczone opłaty za przerwę w ubezpieczeniu w Polsce.

  • Finansowanie ze środków publicznych ubezpieczenia zdrowotnego dla osób, które nie mogą ubezpieczyć się z uwagi na niskie dochody lub niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia. Prawa te nabędą:
  • Kobiety, które posiadają obywatelstwo Polskie a ich miejscem zamieszkania jest Polska, w okresie ciąży, porodu i połogu;           
  • Dzieci posiadające polskie obywatelstwo, do ukończenia przez nie 18 roku życia;
  • Osoby spełniające kryterium dochodowe określone w przepisach o pomocy społecznej – na podstawie decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, wydanej na podstawie art. 54 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Co stanie się po fazie przejściowej?

W fazie przejściowej, czyli do końca 2020 r. będą negocjowane umowy dotyczące przyszłych stosunków między Unią Europejską a Wielką Brytanią. Negocjacje te mają rozpocząć się na początku marca 2020 r. i skupią się na trzech obszarach:

  • Prawach obywateli w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego.
  • Ochrony w razie wypadków.
  • Opieki długoterminowej.

Po zakończeniu fazy przejściowej przepisy UE dotyczące ubezpieczenia społecznego, a także dyrektywa w sprawie praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, przestaną obowiązywać na terytorium  Wielkiej Brytanii. 

Źródło: Ministerstwo Zdrowia